NRC publicatie: “Hoe gevaarlijk is wit christelijk nationalisme?” door Beatrice de Graaf

In dit opiniestuk, gepubliceerd in het NRC, onderzoeken historicus Beatrice de Graaf en hoogleraar missiologie en publieke theologie Stefan Paas de opkomst van wit christelijk nationalisme, met name in de Verenigde Staten, en de mogelijke bedreiging die het vormt voor de democratische rechtsorde. De beweging, die haar oorsprong vindt in het religieus conservatisme van de jaren ’80, heeft zich ontwikkeld tot een politieke ideologie met nationalistische en identitaire elementen. Hoewel een aanzienlijk deel van de aanhangers vreedzaam is, blijkt uit onderzoek dat sommigen geweld als middel accepteren om hun visie op Amerika als een christelijke natie te handhaven. De bestorming van het Capitool op 6 januari 2021 illustreerde hoe wit christelijk nationalisme in extreme gevallen kan leiden tot antidemocratisch handelen.

Toch waarschuwen De Graaf en Paas tegen simplistische generalisaties en benadrukken ze de nuances binnen deze beweging. Actieve kerkgangers blijken minder geneigd tot gewelddadig extremisme dan individuen die losstaan van gevestigde religieuze instituten. In Europa spelen christelijke partijen en kerkleiders bovendien een matigende rol, in tegenstelling tot de VS, waar religie sterker gepolitiseerd is. In de strijd om democratische waarden te beschermen, benadrukken de auteurs de noodzaak van samenwerking tussen religieuze en seculiere liberalen, kerken en moskeeën, en politieke krachten van zowel links als rechts. Alleen door nuance en dialoog te behouden, kan de democratische rechtsorde effectief worden verdedigd zonder onnodige polarisatie.